Có thể bạn chưa biết nhưng bộ môn minh họa góp một phần lớn định hình thế giới của chúng ta. Nó vừa hữu hình nhưng cũng lại vô hình, nó giúp biến chuyển văn hóa thị giác, đem lại tiếng nói cho con người và khiến cuộc sống của chúng ta trở nên có ý nghĩa hơn. Vậy chính xác thì tranh minh họa là gì? Nói một cách đơn giản, minh họa là một lối trang trí, diễn đạt, hoặc giải thích trực quan một văn bản, khái niệm hoặc một quy trình trên sách báo hoặc các phương tiện truyền thông online. Chúng là những bức hình, hay thậm chí những emoji giúp cho website hoặc phần mềm của bạn trở nên sinh động, gần gũi hơn, những họa tiết trang trí trên cốc cà phê của bạn, nhân vật xuất hiện trên hộp ngũ cốc… Trên đây chỉ là một số ít trong vô vàn ứng dụng của minh họa.
D.B. Dowd, nhà thiết kế, nhà văn, nhà minh họa, kiêm nhà lý thuyết học văn hóa thị giác ví minh họa với chiếc búa – một vật dụng hữu ích có chức năng quan trọng. Vậy nhưng, một chiếc búa có thể đẹp không? Tất nhiên rồi. Tương tự với sản phẩm minh họa. Nó cũng hữu dụng – nó truyền tải thông tin. Và, tất nhiên là nó cũng đẹp và có tác động tới cảm xúc người quan sát.
Kỷ nguyên vàng của minh họa: Khởi đầu của minh họa hiện đại
Minh họa xuất hiện từ rất sớm, được tìm thấy trong hang động Laxcaus từ thời tiền sử. Sự ra đời của kỹ thuật in ấn vào thế kỷ 15 cho phép xuất bản sách và tài liệu với số lượng lớn, cũng chính nhờ đó, con người được tiếp cận với thông tin, trao đổi ý tưởng một cách dễ dàng hơn.
Mặc dù kỹ thuật in ấn ngày càng tiến bộ, phải mất hàng thế kỷ thì tranh minh họa mới được phổ biến rộng rãi bởi với kỹ thuật in ấn lúc bấy giờ, việc sản xuất ra những sản phẩm minh họa rất tốn kém với nhiều hạn chế về kỹ thuật.
Tuy nhiên, thế kỷ 19 đã mở ra một trang mới cho nghệ thuật minh họa. Sự ra đời của kỹ thuật in bán sắc đã giúp cho việc in hình ảnh trở nên dễ dàng hơn (trước đó, người nghệ nhân sẽ phải khắc thủ công hình ảnh lên ván gỗ). Sự cải tiến trong sản xuất giấy và các đại lý cũng là thành tố mấu chốt với sự phát triển của bộ môn minh họa. Giá thành nguyên vật liệu giảm đáng kể, cùng với sự ra đời của đường sắt xuyên lục địa cho phép mua bán nguyên vật liệu in ấn dễ dàng hơn.
Sự công nghiệp hóa cũng là 1 yếu tố then chốt. Tầng lớp giàu có dành khá nhiều tiền vào sách báo và tạp chí. Cũng chính ở thời kỳ này, minh họa phát triển mạnh mẽ tại Mỹ. Các nhà xuất bản nhận ra rằng để cải thiện doanh số bán hàng, họ cần thêm nhiều hình ảnh minh họa vào sách báo. Harper’s Monthly, Collier’s, and Scribner là một số công ty nổi bật nhất vì họ đã sớm nhận ra được giá trị cũng như tầm quan trọng của hình ảnh minh họa trong sản phẩm của mình và họ đã phát hành một lượng khổng lồ sách báo, tạp chí nhờ đó.
Bạn có thể đang băn khoăn vậy nhiếp ảnh thì sao? Tại sao các tạp chí không sử dụng loại hình ảnh này? Có thể nói, ở giai đoạn đầu của Kỷ nguyên Vàng, nhiếp ảnh còn khá non trẻ, nó chỉ ra đời từ trước thế kỷ 19 một chút. Cũng chính bởi vậy, tranh minh họa càng có nhiều cơ hội để phát triển mạnh mẽ.
Các họa sĩ minh họa trở nên nổi tiếng không khác gì minh tinh điện ảnh trong Kỷ nguyên Vàng. Họ không chỉ kiếm được bộn tiền và còn vô cùng được săn đón trong giới Hollywood. Một trong những họa sĩ minh họa đắt giá nhất của giai đoạn này là N.C. Wyeth, người có mối quan hệ thân thiết với Douglas Fairbanks and Mary Pickford – hai diên viên lớn đương thời.
Như một quy luật tất yếu, trào lưu sáng tạo này cũng sớm nở tối tàn. Tới khoảng thập niên 30 của thế kỷ 20, nhiếp ảnh màu phát triển, chiếm lấy vị trí thượng phong của tranh minh họa, càn quét hàng loạt tạp chí, sách báo.
Mặc dù không còn phổ biến như thời kỳ trước, tranh minh họa vẫn giữ một vị trí nhất định, nó xuất hiện trong những băng rôn phản đối chiến tranh trên bìa tạp chí New Yorker tới các sản phẩm thời trang – trong khi nhiếp ảnh và video tiếp tục phát triển như vũ bão nhờ vào mạng Internet.
Một vài ứng dụng phổ biến của minh họa hiện nay
Minh họa có rất nhiều ứng dụng – một vài trong số đó bạn có thể không ngờ tới. Sau đây designs.vn xin gửi tới bạn một số ứng dụng phổ biến của loại hình nghệ thuật này.
MINH HỌA CHO SÁCH, BÁO, VÀ TẠP CHÍ
Nhắc tới minh họa, chắc hẳn phần lớn sẽ liên hệ tới sách báo hay tạp chí. Tranh ảnh minh họa được xuất bản đánh dấu sự khởi đầu của minh họa như một loại hình nghệ thuật được công nhận và cũng chính là loại hình minh họa có nhiều tác phẩm lâu đời được đón nhận rộng rãi nhất. Trong rất nhiều trường hợp, họa sĩ minh họa đã giúp định hình những thứ mà chúng ta nhìn thấy khi được chuyển thể sang một phương thức khác ví như bìa cuốn truyện đình đám Harry Potter, được minh họa bởi nữ họa sĩ Mary GrandPre và tầm ảnh hưởng của nó tới seri phim Harry Potter.
THỔI HỒN VÀO ĐỒ VẬT
Thử nghĩ xem, một thế giới chỉ với màu trơn sẽ thật nhàm chán. Hãy nghĩ tới những tấm dán tường, những đôi tất, bình sứ, tách cà phê – chúng đều được trang trí với những hình minh họa để giúp bật lên được đặc tính, đặc điểm và quan trọng hơn cả, giúp chúng ta thể hiện cá tính riêng biệt.
TRANG TRÍ BAO BÌ
Tất nhiên rồi, hình minh họa sẽ làm nổi bật sản phẩm của bạn giữa muôn vàn mẫu mã đa dạng.
NHÂN CÁCH HÓA PHƯƠNG TIỆN SỐ
Thế giới số đôi lúc có thể mang lại cảm giác xa lạ. Những lúc này, hình minh họa, đặc biệt là những hình ảnh được vẽ thủ công sẽ giúp thổi hồn vào đó. Bạn có thể dễ dàng bắt gặp các website tận dụng hình minh họa trên icon, trang báo lỗi, và trang đăng nhập để giúp chúng trở nên gần gũi, thân thiện và vui nhộn hơn.
ỦNG HỘ CÁC PHONG TRÀO XÃ HỘI
Hình minh họa giúp ích cho các phong trào xã hội theo nhiều cách. Một trong số đó là qua các hình ảnh biểu tượng. Ứng dụng này đã xuất hiện từ đầu thế kỷ 20 ở Anh, khi mà phụ nữ đấu tranh cho quyền bầu cử, và đã phát triển vô cùng mạnh mẽ trong một vài năm trở lại đây qua các phong trào Bình đẳng giới, Black Lives Matter (Mạng sống của người Da đen cũng đáng giá), phong trào về Biến đổi khí hậu bên cạnh một loạt phong trào xã hội khác.