Philip Yuan- Hướng tới kỷ nguyên Cyborg trong kiến trúc

Dưới đây là bài phỏng vấn giữa Designboom và diễn giả chính của sự kiện này, “đầu tàu” của một công ty kiến trúc Thượng Hải nổi tiếng Archi Union- Philip F. Yuan. Kiến trúc sư người Trung Quốc sẽ thảo luận về tầm quan trọng của văn hóa và truyền thống và giải thích cách mà ngành chế tạo robot tạo ra kỷ nguyên “văn hóa Cyborg”.

Được biết, phương pháp làm việc tại Archi Union là sử dụng kết hợp cả công nghệ kỹ thuật số lẫn với phương pháp thủ công. Thực sự thì phương pháp thủ công quan trọng trong công việc của anh đến vậy sao?

Đối với Archi, công nghệ kỹ thuật số không chỉ là một công cụ thiết kế, mà còn là hệ tư tưởng mới, quá trình suy nghĩ cần có sự kết hợp giữa công nghệ toàn cầu và văn hóa địa phương. Tôi thường xuyên đề cập đến vấn đề này trong các buổi họp, nó được gọi với cái tên “glocal”- toàn cầu, địa phương. Nếu một kiến trúc sư muốn xây dựng một công trình mang ý nghĩa toàn cầu thì tất nhiên yếu tố đầu tiên phải xem xét là bối cảnh địa phương, thêm nữa học hỏi về truyền thống cũng như ngành xây dựng địa phương chẳng phải càng tốt hơn sao.

Tôi đã và đang thực hiện các dự án ở một số vùng nông thôn và biệt khu tại Trung Quốc. Có thể thấy rằng, nghiên cứu bối cảnh có thể giúp hợp lý hóa nhiều khía cạnh trong thiết kế như tính chất và hiệu quả xã hội của công trình đó ra sao, đồng thời tích hợp các lý thuyết và công nghệ toàn cầu với yếu tố truyền thống sẽ giúp xác định lại, thậm chí là nâng cao phương pháp xây dựng truyền thống tại nông thôn. 

Anh đã sử dụng cụm từ ” digital tectonics” (kiến tạo kỹ thuật số) trong hội thảo. Nó có ý nghĩa gì vậy và có liên quan gì đến những dự án anh đang làm không?

Thuật ngữ “tectonics” là kết hợp ý tưởng của kiến tạo và văn hóa. Chất thơ không chỉ được cảm nhận qua các thiết kế đã hoàn thành mà còn cả trong quá trình xây dựng. Ngoài ra, kiến tạo kỹ thuật số còn sử dụng các công cụ robot kết hợp kỹ thuật số trong quá trình từ thiết kế đến chế tạo và dự đoán vòng đời của công trình này.

Từ khi nào mà anh quan tâm đến tiềm năng của công nghệ kỹ thuật số và ngành công nghiệp chế tạo robot?

Tôi bắt đầu dạy tại các lớp ở MIT ( viện công nghệ Massachusetts) và Đại học Đồng Tế vào năm 2003 và đến năm 2008, 2009, tôi được mời đến làm học giả thỉnh giảng tại MIT. Kinh nghiệm giảng dạy ở cả 2 trường đại học ở 2 nền văn hóa khác nhau ảnh hưởng rất nhiều đến hướng nghiên cứu của tôi sau này. Kỹ thuật số bắt đầu được đưa vào trong công ty của tôi, tất nhiên, không ai có thể chối từ được sức quyến rũ của công nghệ chế tạo robot, tự động hóa, sự kết hợp đầy tiềm năng giữa máy móc và con người, tôi tin rằng điều này sẽ định hình lại kiến trúc trong tương lai.

Anh thấy khía cạnh nào của công nghệ kỹ thuật số là có tiềm năng nhất?

Sự phát triển của công nghệ A.I và thiết bị di động đã thiết lập nên một hệ thống xã hội mới cho phép trao đổi thông tin một cách nhanh chóng được gọi là “xã hội thông tin” . Bằng cách mường tượng ra các khía cạnh trong thiết kế, chúng ta có thể tích hợp thực tế ảo với quá trình chế tạo vật lý và quá trình vật chất hóa. Thông tin dựa trên hệ thống tri thức này sẽ thay đổi mối quan hệ giữa thiết kế và chế tạo, giữa nhà thiết kế và nhà sản xuất.

Thời kỳ phục hưng tạo nên thương hiệu của các “maker” khiến vai trò của các nhà thiết kế bị lu mờ. Ngày nay, công nghệ robot phát triển khiến các công cụ “partner” của các kiến trúc sư cũng thay đổi. Điều này sẽ nâng cao trình độ tay nghề trong xã hội. Đây là một quá trình sáng tạo và có tính chất đổi mới, tôi có thể thấy vô số tiềm năng của ngành công nghệ robot khi áp dụng vào kiến trúc. 

Ý tưởng của anh thường được lấy cảm hứng từ đâu? Mặc dù xã hội bây giờ, các bản vẽ có thể hoàn toàn được thực hiện bởi máy tính nhưng anh có thường xuyên vẽ tay không?

Những gì tôi học được là vẽ theo kiểu truyền thống, hay nói cách khác là vẽ tay, chúng tôi thậm chí còn không sử dụng máy tính. Hiện tại, chúng tôi vẫn thiết kế chính bằng tay và sử dụng công nghệ điện toán để kiểm tra lại ý tưởng, quyết định cuối cùng là sự kết hợp của cả 2 phương pháp. “Kỹ thuật số” không có nghĩa là chúng tôi chỉ bỏ ra chất xám và việc còn lại là của máy móc, chúng tôi sẽ không bao giờ thay thế các kiến trúc sư bằng máy móc.

Thay vào đó, chúng tôi hình thành mối quan hệ cộng tác. Các kiến trúc sư sẽ sử dụng các phương tiện kỹ thuật số để hình dung và phân tích các khía cạnh mơ hồ hoặc những ý nghĩ trừu tượng hoặc cũng có thể là để mô phỏng và tối ưu hóa các thiết kế. Đúng là sử dụng máy móc sẽ giúp quá trình thiết kế chính xác và hiệu quả hơn, giúp có thể giúp cho các kiến trúc sư giải phóng được một phần những công việc lặp đi lặp lại nhàm chán để có thể sáng tạo hơn nữa. Kể từ khi bắt đầu quá trình công nghiệp hóa, máy móc đã là một phần không thể thiếu và cũng chẳng ai muốn trở về thời kỳ mà phải tự mình làm tất cả mọi việc nữa cả, vì thế công nghệ xuất hiện không phải là một phương thức định hướng con người mà nên là phương thức hợp tác giữa con người và máy móc. 

Anh đánh giá thế nào về hiện trạng kiến trúc Trung Quốc?

Trog vòng 30- 40 năm qua, Trung Quốc thực sự đã tạo ra được phép màu trong ngành kiến trúc cũng như bất động sản, tất nhiên phát triển càng nhanh thì hệ quả cũng càng nhiều. Đã đến lúc cấp bách chúng ta nên suy nghĩ lại, tái thiết kế và tái xây dựng một cách có đạo đức, hiệu quả mà còn phải thân thiện với môi trường hơn. Theo xu hướng này thì trong tương lai sẽ có một lượng lớn lực lượng lao động sẽ bị thay thế trong ngành kiến trúc và công nghiệp xây dựng vì chi phí cho một người lao động là quá cao đối với ngành, đặc biệt ở khu vực nông thôn của Trung Quốc. 

Anh nghĩ sao về việc kiến trúc Trung Quốc học hỏi kinh nghiệm từ những nước khác và ngược lại?

Bạn cũng biết là trong vòng mấy thập kỷ qua kinh tế Trung Quốc phát triển nhanh đến như thế nào. Qua quá trình thử nghiệm và thăm dò, ngành công nghiệp xây dựng và thiết kế đã biến được một số ý tưởng không tưởng thành những công trình nổi tiếng và chính điều này có thể chứng minh rằng chúng tôi có thể thiết lập được mối quan hệ hiệu quả giữa nghiên cứu và thực hành. Tuy nhiên tốc độ tăng trưởng quá nhanh cũng sẽ dẫn đến vấn đề là cần xem xét lại chất lượng.

Chúng ta nên xem xét mở các cuộc đối thoại mà chủ đề chính là thiết kế, với các phần liên quan như bối cảnh, hệ sinh thái và tất nhiên là phần có liên quan- trách nhiệm của con người- vấn đề được thảo luận mỗi năm ở các nước. Điều quan trọng nữa là, chúng ta phải tập trung vào việc khám phá những đổi mới trong kiến trúc, đặc biệt là phần thiết yếu như vật chất, cấu trúc và kỹ thuật xây dựng.

Anh thấy đâu là những thách thức cho các kiến trúc sư ngày nay? Việc chế tạo robot có thể khắc phục hoặc cải thiện được những điểm yếu gì không?

Đối với tôi, kiến trúc không phải là một khối rắn, mà rộng hơn nó bao gồm cả yếu tố hữu hình và vô hình trong quy trình và thông tin. Vì vậy tôi tin rằng thách thức hiện tại đối với các kiến trúc sư không đơn giản chỉ là hiểu thiết kế mà còn là kiến thức hạn chế trong cấu trúc, kỹ thuật, khoa học máy tính,…Thách thức khiến các kiến trúc sư chúng tôi phải xây dựng một cấu trúc kiến thức có hệ thống và không ngừng học hỏi từ các ngành xung quanh để có thể thích nghi với sự thay đổi của thế giới. Trong bối cảnh này, công ty chúng tôi chấp nhận những điểm mạnh của công nghệ robot và coi đây là một phương thức “hợp tác” hữu ích giữa con người và máy móc. 

Theo anh, vai trò của kiến trúc sư ngày nay là gì?

Trong nhiều dự án, kiến trúc sư không chỉ đơn giản chỉ là nhà thiết kế mà còn là người thiết kế bản vẽ, lên hình ảnh công trình, giám sát quá trình đưa bản vẽ lên thực tế. Điều này đòi hỏi các kiến trúc sư phải xây dựng một hệ thống tư duy tích hợp và khả năng tự học để luôn nắm bắt kiến thức và công nghệ mới.

Liệu anh có thấy lạc quan về tương lai của kiến trúc không? 

Tất nhiên rồi. Tôi thấy có rất nhiều cơ hội phía trước. Kiến trúc sẽ chuyển đổi từ “thực” (không gian 3 chiều) sang “ảo” ( không gian đa chiều). Kiến trúc không đơn giản chỉ là một “không gian” mà còn là một dạng thức tương tác của quá trình tưởng tượng chuyển đổi thành thông tin. Do đó kiến trúc tương lai đòi hỏi sự thích ứng cao phù hợp đối với những người sử dụng khác nhau và bề mặt chung của xã hội. Kiến trúc sẽ chuyển dần từ quá trình tập trung vào con người sang thời kỳ hợp tác nhiều hơn với máy móc và các phương tiện kỹ thuật số. Tất nhiên Archi cũng sẽ phải bắt kịp xu thế thời đại nữa chứ.

Hội thảo ROB | ARCH 2018 là sự hợp tác giữa các trường đại học, các đối tác kinh doanh và hiệp hội nghiên cứu tự động hóa trong kiến trúc. Được khởi xướng bởi hiệp hội năm 2012, các buổi hội thảo trước đây đều được tổ chức bởi trường đại học kỹ thuật Vienna (2012), trường đại học kiến trúc và quy hoạch đô thị của Michigan (2014), và trường đại học về kiến trúc, thiết kế và lập kế hoạch Sydney.

Cyborg là thuật ngữ chỉ sinh vật cơ khí hóa. Cụ thể hơn, đó là những sinh vật tồn tại cả hai phần sinh học và nhân tạo. Ngày nay, Cyborg đã được tích hợp hoàn hảo vào cơ thể con người để thay thế một số bộ phận bị thiếu hụt và thậm chí còn tăng cường một số chức năng tiêu biểu.

Facebook

Pinterest

Twitter

Linkedin