Họa sĩ Thang Trần Phềnh

Năm sinh: 18/5/1895 tại Hà Nội
Năm mất: 1972
Phong cách nghệ thuật: Tranh sơn dầu, màu nước
Các tác phẩm chính: Phạm Ngũ Lão, Chân dung phụ nữ Lào, Lớp học sơ tán, Chùa Trấn Quốc trước khi mặt trời lặn, Đánh bài Tam Cúc, Xem bói, Thiếu nữ dệt vải, Xuống ngựa, Lý trưởng hỏi thăm đường

Ngay từ thuở bé, Thang Trần Phềnh đã có năng khiếu về vẽ. Khi học Trường Bưởi (Lycée du Protectorat), ông luôn đứng nhất môn hội họa. Không có thầy dạy, ông tự mày mò, nhìn thấy vật gì, hoặc người, hoặc cảnh đẹp, đều vẽ lại. Gia cảnh khó khăn, có ý thức tự lập rất sớm, Thang Trần Phềnh đã nảy ra ý định vẽ tranh bày bán trong hiệu buôn của cha mình. Những sáng tác mỹ thuật của ông từ rất sớm đã viễn du nơi xứ người và làm rạng danh nền văn hóa nước nhà… Cuộc đời của ông là một thế giới bí hiểm đầy khám phá thú vị, khám phá nó giúp bạn đọc có cái nhìn chung về thời kỳ đầu của nền hội họa Đông Dương nói chung và Việt Nam nói riêng.

Thang Trần Phềnh thuộc 11 thí sinh trúng tuyển (tổng số 88 thí sinh dự tuyển) vào khóa 2 của Trường Mỹ thuật Đông Dương. Năm 1931, ông tốt nghiệp nhưng lại nghiêng nhiều về trang trí sân khấu tuồng cổ, ít hoạt động về mỹ thuật. “Trần Phềnh lập gánh hát Đồng Ấu, thu nhận các tài năng trẻ khoảng 10 tuổi để dạy hát dạy múa và đi hát ở Hà Nội, có khi đi các tỉnh quanh trong xứ Bắc kỳ thời thuộc Pháp. Ông vừa vẽ phông cảnh, vừa dạy các nghệ sĩ bé nhỏ hát các giọng Hồ Quảng, tích hát cải lương”, tác giả Ngô Kim Khôi dẫn theo tài liệu gia đình. Sau đó, ông tham gia kháng chiến chống Pháp, tản cư về Nhã Nam – Yên Thế (Bắc Giang), làm việc tại Sở Thông tin – Tuyên truyền Liên khu 10. Năm 1954, ông đưa gia đình trở về Hà Nội, cộng tác với rạp hát Chuông Vàng (Kim Phụng) cho đến năm 1963. Thời gian này, ông chuyên vẽ nghệ thuật sân khấu và vẽ phông rạp hát.

Thang Trần Phềnh là hội viên Hội Mỹ thuật Việt Nam từ năm 1957. Ông sáng tác trên nhiều chất liệu, từ giấy, lụa, vải bố cho đến bút sắt, mực tàu, thuốc nước, bột màu, phấn tiên, sơn dầu… Tác phẩm hội họa của ông có thể nhiều hơn 100 bức, nhưng ngoài những bức thuộc sưu tập của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam và các bộ sưu tập tư nhân, gia đình không còn giữ lại bao nhiêu.